Acaso ñoccaca | ||||
cualquiera achucani, | ||||
tantahuan miskihuan | ||||
sopanacho cany. |
¡Adiós, vida de mi vida! | ||||
¡Adiós, todo mi querer! | ||||
Si repusaj simanachu | ||||
mana ricuanquiñachu. |
—509→
Allecotucuna huasimpuncumpi | ||||
aullan sinchita, | ||||
dueñonta suyaspa, | ||||
guailliuy cunampa. | ||||
¡Ñoccari nipita! | 5 |
Allccotucunapis puncun puncumpi | ||||
ainiellias ai niachan, | ||||
dueñon jamostin, | ||||
huaillia cucucian. | ||||
¡Ñoccari nipita! | 5 |
Amachicata niguaichu | ||||
sonccoita nanachiguanki, | ||||
mana rejsiska llajtata, | ||||
ripuita yuyachiguanki. |
Amañapis munaguaycho | ||||
después de haberme querido, | ||||
¡Pilliapis ckechuguasunchaj | ||||
el gusto que hemos tenido! |
Ama tuta purinkichu | ||||
huarmi sua tumpachicúa, | ||||
caimanta jacaimanta caspa | ||||
presumen apachicúan. |
¡Ama viday munankichu | ||||
paloma que tiene dueño! | ||||
Ancha sinchi munacuipi. | ||||
Ha de volar a su dueño. |
—510→
¡Aura si, cunan si, vidita! | ||||
Pitac suan sonccoiquita, | ||||
chay supai aparapita | ||||
soncco sua ladronita. |
¡Ay, amapunis aisanki! | ||||
¡Palomaitaca! | ||||
Ñoccata guañuchiguay | ||||
¡ama paitaca! |
¡Ay, caita maita! | ||||
¡Cahuai cai supaita! | ||||
Mana mai yachascacho | ||||
amor estimaita. |
¡Ay, de mí | ||||
que estoy onccoscca! | ||||
Sin saber | ||||
lo que me nana. |
¡Cachariguay, Rinconada! | ||||
¡Lagunillas suyaguashan! | ||||
Maipis allinta uyarishan | ||||
¡Jampulliai nihuashian! |
¡Cachariguay, Rinconada! | ||||
Lagunillas suyaguasan, | ||||
mapis allinta uyarin | ||||
¡Jampullai urpi niguasan! |
Ccainatuta tunaskaipi | ||||
soncoita suachicuni, | ||||
pilla mailla suahua | ||||
ccunan jina huaccanaipaj. |
Ccainij kacka ccainij orckro | ||||
mainijtataj huatuschaiki, | ||||
phisco alayoj caspachu | ||||
phahuarispa humisckaiki. |
Ccalapampa sonccoikipi | ||||
munainita tarporkarti, | ||||
cosechata occarijrispa | ||||
kishasllahuan tincorkani. |
Ccampis munanacuspa, | ||||
ñoccapis mucho mejor; | ||||
con el pago que me has dado | ||||
has resentido mi amor. |
—511→
Ccampis imainaya, | ||||
ñoccapis mucho mejor; | ||||
con el pago que me has dado | ||||
has resentido mi amor. |
Ccampis ñoccaipata, | ||||
ñoccapis campata, | ||||
tunasta micuni, | ||||
pata ccarallanta. |
Ccan ñoccaraico, | ||||
ñocca ccangraico, | ||||
cceori canastita. |
¡Cerrito verde de arena! | ||||
sichincasa, | ||||
para mí todo es pena, | ||||
¡Ay, sí ripusaj! |
Corincho torres, | ||||
huari cahuarisca; | ||||
jacai huarmisita | ||||
huainan cahuarisca. |
Challapata torres, | ||||
huari ccaguarisca, | ||||
cunan tiempo ccari | ||||
guarmi ccaguarisca. |
Cullanccaña ripuni, | ||||
huatacama tijramuni, | ||||
manasinti sullahuanki, | ||||
llajtaikipi munaita. |
¿Chaccay puyu kahuascaita | ||||
ricurintaj chincarintaj? | ||||
Jinachari munascaita, | ||||
juvahuantaj cconcahuantaj. |
¿Imainantac chacai puyu | ||||
yanayantac yurajyantac? | ||||
Chainachari munascaipis | ||||
yuyaguantac concaguantac. |
Chai ñagüisituykimanta, | ||||
me he de sacar un retrato, | ||||
ccaccapis orcopipis, | ||||
Para verlos cada rato. |
—512→
¿Chairaicu ñoccaca | ||||
munaguay ninichu?, | ||||
maiquen lari tapis | ||||
munagguay ninicho. |
Chasca chilicchi uyguacuskay, | ||||
pita maita llantusccanki, | ||||
ucta llantunaikipachu | ||||
uaccai niyuay karparccaiki. |
¡Chasca ñahui y condenada! | ||||
¡Ay, mi vidita! | ||||
Por eso serás mentada | ||||
¡Chorolqueña! |
¡Chunquituy, palomitay! | ||||
Mal paso no te he de dar, | ||||
y si mal pago te diese, | ||||
la vida me has de quitar. |
Chuquisacamanta, | ||||
carta chamocta; | ||||
tucuy solterasta: | ||||
casarachon nisca. |
Chuschaiquita tisaricuy | ||||
a ver manachos mana sunca, | ||||
chainata soncoinana | ||||
canta mana cahuasuspa. |
De esta banda a la otra banda | ||||
¡Linda, linda chirapita! | ||||
Cajnincacho munajcacho | ||||
laduikipi cunancama. |
Diusllaguan ari cunanka | ||||
kausaspa tincuna kama, | ||||
y si guañopusaj chaire | ||||
huiñaipa huiñaininkama. |
Diuslliaicuya mañakuiki, | ||||
huañuchihuay cuyahuaspa, | ||||
manach soncoiki nanan, | ||||
ñoccarecta ricuguaspa. |
En ningún tiempo de mí | ||||
nispita tapucunquichu, | ||||
borrame de tu memoria, | ||||
amaña ricuanquichu. |
—513→
Guitarra guacachon, | ||||
arpay amapune, | ||||
tucuy casarachon | ||||
ñoccata amapune. |
Higos higueracho | ||||
manzana, yuracho, | ||||
pipis can jinacho, | ||||
novio ojllajchachu. |
Huarmita suani | ||||
pirca patallianta, | ||||
cebolla picascca, | ||||
mana cachinchascca. |
Huasiki alapi, | ||||
ppisco tapachaco, | ||||
soltera guasimpi, | ||||
mozos yachacapo. |
Huasipi puncupi, | ||||
guitarra guarcusca, | ||||
¿imallamanta | ||||
jetaiqui guarcusca? |
Huasipi puncupi | ||||
sauce mollecito, | ||||
ususique huainan | ||||
José Manuelsito. |
Huiñaicho ñocca causasaj | ||||
chicachaj ninahuaikipaj, | ||||
illiuchari huañucusaj | ||||
tujllia konkanahuaikipaj. |
Hujsachapi puñoj masi | ||||
llijlla pura saunanascca, | ||||
¿imanajtin konkaikiman | ||||
si soncoi kanguan yachasca? |
¡Huyarihuay | ||||
sukistakeña! | ||||
¡Ay, caramba, ay, caramba! | ||||
komer pollerita. |
Ichas chai puricaikipi | ||||
tuncunkiman munascaita | ||||
lloccejina ccanllamanta | ||||
nipriguay guacascaita. |
—514→
¿Imachus ñoccari cani | ||||
cintita celestita? | ||||
Kaicaro runaj llaptampi | ||||
culliay cohuay llijlllita. |
¿Imapac imapis | ||||
ccori tuminapis? | ||||
Laditullaiquipi | ||||
mana micuscapis. |
¿Imananchus cay soncoita | ||||
ccanllamansis yachacapun? | ||||
Jacu ripusun nispapis | ||||
kcumuicuspa huachacapun. |
¿Imanantaj cay soncoita | ||||
huarmillaman yachacapun? | ||||
Jacu ripusun llajtaiman | ||||
kkumuicuspa huackacapun. |
¿Imanasactacj ccunanca | ||||
ña airun airuntas purini? | ||||
Sonconta suasac nispa | ||||
soncoita suachicuni. |
¿Imanasajtaj ccunancca | ||||
imapitaj ricucuni? | ||||
Sonconta suasuj nispa | ||||
soncoita suachicuni. |
¿Imankani kai istante? | ||||
¿Qué es esto que ha sucedido? | ||||
Munaskaita chincachispa | ||||
yo ya estoy loco perdido. |
¿Imapac imapis | ||||
cori taminapis | ||||
unaicha carcapis | ||||
canca puniñapis? |
¿Imapactac huacchamancka | ||||
sonckoyquita choarcanqui? | ||||
Kaycka huacchamari nispa | ||||
kecsachauar ccaiman karcka. |
¿Imapachus rescerccayqui | ||||
chicata munacunaypac? | ||||
Tuta punchay ccan yuyaylla | ||||
mana ñoccapi canaypac. |
—515→
¡Jacu ripusun urpi | ||||
Tapacarita, Tapacarita!, | ||||
¿pitaj ima nihuasun? | ||||
¡kari huarmita, huarmi karita! |
Jacu vida ripacusa | ||||
maya uvai llastanchacta, | ||||
ichas chaiguan libracusac, | ||||
mala lengua simimanta. |
Jacu viday ripusun | ||||
huallisito llagtanchajta, | ||||
angostura uraillasta, | ||||
yacu jina caparispa, | ||||
tio jina relusispa, | 5 | |||
sauci jina ccaihuirispa, | ||||
huaira jina muyurispa. |
Jacu viday ripucusun | ||||
mayu ciraillajtanchajta, | ||||
mayujina khaparispa | ||||
tiyujina relucispa. |
¡Jera pampa, palomita! | ||||
Maipin ttapanchacamunqui, | ||||
triguta masccacoc rispa | ||||
ujhuan yananchacamunqui. |
Jinachu puñullanqui | ||||
rischarilliuay munasquita, | ||||
kahualliahuanquichu | ||||
huyarihuay jainilliguayña. |
¿Juchaichucaseca, vidita, | ||||
munacususccai?, | ||||
¿Chairi mapi | ||||
chupantani? |
¡Jura pues, vidita! | ||||
Ñoccaj canaiquita | ||||
ñoccapis jurallasajtaj | ||||
ccpacanaikita | ||||
sonquetuipa llicahuiran | 5 | |||
ñahuisnipa yananiñan. |
¡Juraia, vidita! | ||||
Ñoca canaikita | ||||
ñocapis jurallasacta | ||||
campa canaikita. |
¡Kicharillahuay puncuikita | ||||
Mana suachuccani, | ||||
ususike munasketa | ||||
tolketaike cani! |
—516→
¡Kicharillahuay urpi! | ||||
Ma suachuccani | ||||
ususiquej tolketan | ||||
ccashani. |
¡Kicharillahuay, vidita! | ||||
Mana suachuccani, | ||||
huahuaytoj munasca | ||||
tolketaiki ccani. |
Laguna cantupe | ||||
¡Tilegramita! | ||||
Carcancho guañupun, | ||||
¡chola bonita! | ||||
Guayquey cine puta | 5 | |||
¡Tilegramita! | ||||
Guainaike guañupin, | ||||
¡chola bonita! |
Lindo vestiduiki | ||||
misarran rinaiki, | ||||
jovenista caguaspa | ||||
gloriaman rinaiki. |
Lomaguichaita rini | ||||
ojotay ppiticun, | ||||
imaillamantataj | ||||
tratunchaj pierdecun. |
Loritupis caiman, | ||||
patata ppahuaiman, | ||||
munasccayman chayman | ||||
komerlla chchayayman. |
¡Lloraj cusi cusi! | ||||
¡Yana cusi cusi! | ||||
Hukta taricuspa | ||||
ya no me conoces. |
Maita nini kai sonkoita | ||||
amaña munaichu nispa, | ||||
ccaparispas cutichiuan, | ||||
pailla puni canccanispa. |
Mana chicata niguaycho | ||||
soncoita nanachiguanki, | ||||
sapa rato ripusag, ripusag, | ||||
munanki guaccachihuayta. |
—517→
Marianituiki, Manuelituiki, | ||||
kantaka, | ||||
caspi chuapi micuchaskaiki | ||||
phencaita. |
Mayomampis urmaicuni | ||||
ichas apahuancca nispa, | ||||
mayupis lamarpayahuan, | ||||
¡Pobre kanki usuy nispa! |
Mayu canititupi | ||||
chucurichisccaiqui, | ||||
casarasajnispa | ||||
cusirichisccaiqui. |
Munacuankichu. | ||||
munacusunaipaj, | ||||
sutinta huillahuay | ||||
sakepusunaipaj. |
Munaccuiki nihuarkanki | ||||
maitac chai munacuiniiki, | ||||
kaka pichu, orko pichu, | ||||
chairi ruac llajetampichu. |
Munaccuiki nihuarkanki | ||||
maitac chai munahuaskaiki, | ||||
chiriguanki chirichinki | ||||
huaira huanchi huairachinki. |
Munaskaiki nihuarlianki | ||||
maitaj chai munascaiquita, | ||||
chirimancho chirichinqui | ||||
huairamancho huairachinqui. |
¡Nihuay, nihuay imacuchay manta! | ||||
¿Chairi imapichu panta puni? | ||||
¡Huyariguay munaskita! | ||||
Cuntorlliancho llahuarta huaccan, | ||||
ñoccapis huaccallanitaj. | 5 |
Nipuni munaimancho, | ||||
huarmi celosa kanaikita, | ||||
takaikiman mamaikiman, | ||||
huaccaspa huilliakunaikita. |
—518→
Ñocascani paikiscani | ||||
piñacuspa carkoneike; | ||||
soncoiki allincastin, | ||||
jampu laduininenke. |
Ojotay piticcun | ||||
¿Pichus quiñachanman? | ||||
Pichus munahuajeha | ||||
japispa jallcharanman. |
Palomitacuna sachampatapi, | ||||
pahueilla pahuacian, | ||||
irpitas ninta humicucucian. | ||||
¡Ñoccari nipita! |
Palomitay, ccolilitay, | ||||
mana soncconta yachaspa, | ||||
pitan maytan munasccani; | ||||
mana soncconta yachaspa. |
Palomitaita cochalitaita, | ||||
pusacapusaj Tupizanegta, | ||||
después no dirás, con tu impavidez, | ||||
que el amor se vende por el interés. |
Palomitaita | ||||
cochalitaita, | ||||
apa capusaj, | ||||
calamanejta. |
¿Palomitay quichu cani, | ||||
huaccachicuanaiquipaj? | ||||
Palomitaiquiraj casaj, | ||||
chay pacha mari huaccasaj. |
¡Papachiuchi caspichaqui, | ||||
ancha cuentero cascanki! | ||||
Cunan tuta tunascaita, | ||||
huarmiiman huilliaicuscanki. |
—519→
Pilcomayuguta pasaspa, | ||||
ama yacuta ujankichu; | ||||
pigumpis mayugumpis caspa | ||||
ama concaguankichu. |
Pusacuai apacuai, | ||||
sombreroiqui copallampi; | ||||
pipis maipis tapusoitin: | ||||
-Toquillita nillahuanki. |
Pustas risaj, | ||||
mulas orcasaj; | ||||
montaica chispa, | ||||
pusa capusaj. |
Puyupis puyu kaininguan, | ||||
huaira manchaimanta chincan; | ||||
jinachari ñoccapis chincasaj, | ||||
mala lenguaj siminmanta. |
¿Qué tiene este runa | ||||
que me anda tojpiendo? | ||||
Los guatos de mi pollera, | ||||
ya me los anda pitiendo. |
¡Richari! ¿puñullianquichu? | ||||
¿Manachu sonecoiki nanan, | ||||
ñoccarecta ricuaspa, palomita? |
Ripuy, ripuy, atiguchan; | ||||
¡pero mana ripuimancho! | ||||
Anke sonccoipes nanachon, | ||||
mana gustuta coimancho. |
Runa guaguantaca | ||||
mis guacachinachui, | ||||
nipi supay apis, | ||||
munahuay ninachu. |
Sacha sacha oritapi | ||||
tocar quena, quena, | ||||
casarahuay cunan, | ||||
perdichihua jina. |
¿Sauce lloroncho cascani | ||||
ccumuicuspa huacanaipaj? | ||||
Tataichu mamaichu casca, | ||||
mana concai atinaipa. |
—520→
Saucesito en el río, | ||||
¡llora, llora, palomita! | ||||
¡Kampis ñoccaipataj! | ||||
¡ñoccapis kampata! | ||||
¡Lorito, trae la pata! | 5 | |||
Jacai cholita ñoccaipataj. |
Simpaikipi sipicusa, | ||||
brazos nikipi guañusac, | ||||
pechoykipi velacusag, | ||||
soncoikipi pampacusa. |
Humaiquita kumuicami | ||||
simpaikipi sipucusaj, | ||||
brazusnikipi huañusaj, | ||||
soncoikipi pfampacusaj. |
Chujcbaikipe sipicusaj, | ||||
brazos niiquipi huañupusaj, | ||||
soncoikipi pfampacusaj. |
¡Soncoitachus kahuaicuaj, | ||||
yahuarcohcapa huaittasca, | ||||
kiscasmanta ccarapasca, | ||||
jicun jicunta huaceaspa! |
Sura, sura romero pampa, | ||||
keillo ucho kasparaspa, | ||||
kedakuy mana huacaspa, | ||||
pajta katihuankiman. |
¡Supaita, supay apachun! | ||||
Ama munacoj canampa, | ||||
ujtahuampi yachanampa, | ||||
pitachu munajcananta. |
Supaita supay apachun | ||||
ama munacuc canampa | ||||
uctaguanapis yachanampac | ||||
pitachuc munacunanta. |
Sugta, sugta tutamanta | ||||
yo no sé cómo he venido, | ||||
soltero soy todavía | ||||
sugta, sugta tutamanta, | ||||
¡ay, vidita, velay lo que ha sucedido! | 5 | |||
Soltero soy todavía. |
¡Takicuichaj huarmicuna! | ||||
Supay apaj keillacuna, | ||||
ñoccaiko karisitusca, | ||||
san Antonio huahuancuna. |
—521→
Tarispa tarincuichari | ||||
imaimana soncoyocta, | ||||
maimanta ñoccajta jina yocta, | ||||
ccumuicuspa huacacojta. |
Tucuipis casaran | ||||
ñocca keincha, | ||||
mana casaranicho. |
Tunasta micuni | ||||
pata carallanta, | ||||
huarmina suani, | ||||
pirka pata llanta. |
¡Turca urpilita! | ||||
¡Vidalitay! | ||||
Ñocca huihuarcani; | ||||
lijran kaguacuspa | ||||
¡Vidalitay! | 5 | |||
Pahuaspa ripusca. |
Tuscuspa takispa, | ||||
runatac puñuchiri, | ||||
charanguito tiyapuan. | ||||
Sacampa yamamampa | ||||
cuerdas mu cunaca | 5 | |||
huacampayamanta. |
¡Tusuricuy, palomita! | ||||
Kan manta yuyakuskaiki, | ||||
yinatan tusukuy nispa, | ||||
yuyarispa huakanampa. |
Us chai callimanta | ||||
iakikamichiani | ||||
maqui chispay | ||||
masuachucani. |
Uicuñitahuan, pucupucuan kantaka, | ||||
huacaisisonka ripoji; | ||||
jinahuacacho chaiñagüisniki marista, | ||||
ay ichas chaiguan samarichisaj soncoita. |
Uicuñitahuan, pucupucuan kantacca, | ||||
loman, lomanta purisisorca guacaspa; | ||||
jinatauacachun chai ñaguisnike marista, | ||||
ichapis chaiguan sama richisaj sonccoita. |
Uiscachapis ccaiman | ||||
kakapis causaiman; | ||||
runa purecctencca ugta, | ||||
muyuspa chupaita ccagchaiman. |
Uiscachachus caiman, | ||||
kakapis causaiman; | ||||
solteras pasastin | ||||
silba payariman. |
—522→
Yana nagüi, puca chujcha | ||||
tijera camui rejsiscaiqui! | ||||
Munascaiman rischacunqui | ||||
soncoita nanachiguanqui. |
¿Yuyankichu huaccanaita | ||||
munaskaita chincachispa? | ||||
Antes mari cusicuni, | ||||
ujpa maquin piña nispa. |
¿Yuyairiy churaskaikita | ||||
makisniyman makiykita, | ||||
huacaspa nihuaskaikita: | ||||
mana maiccaj concanahuaykita? |
¿Yuyankichu makikita | ||||
makipi churascaikita, | ||||
diuspaj sutinta ocarispa, | ||||
mana maiccaj concanahuaikita? |
¿Yuyankichu maquiquita | ||||
maquinan churascaikita, | ||||
diuspa sutinta ocarispa, | ||||
mana concaguanaikita? |
¿Yuyankichu maipachachus | ||||
kampa cani niarcanki, | ||||
ñoccari checachanispa, | ||||
kari soncoita corcaiki? |